Gönüllülük, bir bireyin maddi karşılık veya başka bir çıkar beklentisi içinde olmadan; toplumun yararına olduğu düşünülen hedefte; kendi isteği ile ya da ihtiyacı doğrultusunda, toplumsal girişim bünyesinde yer alarak bir sivil toplum kuruluşunda (STK) sürdürdüğü faaliyetlerin tümü şeklinde tanımlanabilir.
Gönüllülük; bilgi, deneyim, enerji, hoşgörü, paylaşımcılık, profesyonel yaklaşım, sorumluluk üstlenme gibi nitelikler kazandırmaktadır. En önemlisi ise bireyler, bir kazanç beklentisinde bulunmamalarına rağmen en büyük kazanımlarını gönüllülük esasında elde etmektedirler.
1985 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, gönüllü çalışmaları ve faydalarını dünya çapında duyurmak ve gönüllü programlarına olan katılımları artırmak amacıyla “5 Aralık” tarihinin her yıl Dünya Gönüllüler Günü olarak kutlanmasına karar vermiştir. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 123 ülke Dünya Gönüllüler Günü’nü kutlamaktadır.
Bugün aynı zamanda Dünya Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Gönüllüleri Günü!
Bir sivil toplum örgütünün (STÖ) geniş bir gönüllü tabanına sahip olması, misyonu doğrultusunda çalıştığını; alanını iyi tanıdığını; bu alanda yarattığı farkı iyi anlatabildiğini ve başkaları tarafından da sahiplenilmiş olduğunu göstermektedir. STÖ içinde yer alan üyeler, bağışçılar ve gönüllüler, kuruluşun profesyonel anlamda destekleyen önemli güçlerdir. Bu gücün artması, STÖ’nün çalışma alanında büyümesi demektir. Geniş ve nitelikli bir gönüllü tabanı, STÖ’nün parasal olanaklarıyla belki de hiçbir zaman sahip olamayacağı bir insan kaynağını maddî bir harcama yapmadan kullanabilmesi anlamına gelir. STÖ’lerin gönüllü gücünü kullanabilmek, önemli bir beceridir. Bu beceri STÖ’yü gerçekten sivil ve toplumsal kılmaktadır. Gönüllüler ayni ve maddi kaynaklara ulaşılmasından tutun yönetime destek olmaya; toplumda katılımcılığın özendirilmesinden tutun kuruluşun başarısının ve hizmetlerinin yayılmasına kadar çok farklı işlevler üstlenebilirler.
Gönüllülerin çabalarını kutlamaları, değerlerini ve çalışmalarını paylaşmaları; sivil toplum kuruluşları, Birleşmiş Milletler ajansları, devlet otoriteleri ve özel sektörler arasında teşvik etmek için eşsiz bir fırsattır. Ayrıca Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (UNV) programı, bu kapsamda binlerce gönüllüyü harekete geçirir ve gönüllülerin tanınmasını savunur. Gönüllük kavramını kalkınma programına dahil etmek için ortaklarla birlikte çalışarak barışa ve kalkınmaya katkıda bulunur.
Birleşmiş Milletler Gönüllülük 2018 Yılı Raporu’na göre; 2018 yılında Birleşmiş Milletler, 100 farklı meslek grubundan 7201 gönüllü ve dünya çapındaki 38 farklı ortakla birlikte görev yapmıştır. Bunun yanı sıra Birleşmiş Milletler’in 47 ortağı ve 282 sivil toplum örgütü, uzaktan gönüllüler ile birlikte de çalışmıştır. Birleşmiş Milletler bu yılki Dünya Gönüllülük Günü’nü “Kapsayıcı bir gelecek için gönüllü” temasıyla karşılayacak. Ayrıca Sosyal Kalkınma Amaçları’ndan 10.’su olan “Eşitsizlikleri Azaltma” hedefi doğrultusunda, gönüllülük yoluyla eşitlik arayışının vurgulanacağını belirtildi.