Idemahaber olarak günümüzde giderek yaygınlaşan kitlesel fonlama (crowdfunding) üzerine bir dosya hazırladık. Bugün dosyamızın ilk iki bölümü olan kitlesel fonlama nedir ve Türkiye’deki kitlesel fonlama imkanları bölümlerini sizlerle paylaşıyoruz.
Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) nedir?
Kitlesel fonlama bir projenin veya girişimin geniş bir kitle tarafından finansmanının sağlanmasıdır. Bu finansman genelde bağış veya üretilecek ilk ürünlerin satışı şeklinde gerçekleşebildiği gibi aynı zamanda hisse alımı şeklinde de görülebilir. Online platformlar üzerinden gerçekleştirilen kitlesel fonlama, geleneksel finans sistemine bir alternatif oluşturmaktadır. Bu sayede projeler, çok daha hızlı ve bürokratik engellere takılmadan gerekli kaynaklara ulaşabilmektedir.
Kitlesel fonlamada finansal kaynak bulmak isteyen girişimciler, web platformu üzerinden projelerini tanıtıp, proje için gerekli olan bir hedef belirliyorlar ve katkı sağlayan katılımcılara bir ödül vaat ediyorlar. Bu platformlar tabi ki projelerin tamamının fonlanacağını garantilemiyor. Katılımcıların katkıları, toplanan paradan %5 – %10 arasında kesinti yaparak proje sahibine iletiliyor. Hedefine ulaşamayan projelere yapılan katkılar, platforma göre farklı şekillerde değerlendirilebiliyor. Toplanan parayı yine de proje sahibine ileten, katılımcılara geri ödeyen veya kendileri kullanan platformlar mevcut.
Türkiye’de kitlesel fonlamada toplanan bağış KDV’ye tabii olmuyor. Karşılıksız toplandığı için, 2014 yılı için 3371 TL’den düşük kişisel bağışlar, veraset ve intikal vergisine de tabii değil. Kitlesel fonlama, özellikle 2008 ekonomik krizi sonrası daha da zorlaşan geleneksel finansman yöntemlerine güçlü bir alternatif olarak görülüyor. Hızlı ve pratik olması kitlesel fonlamayı sosyal projelerin finansmanı için kuvvetli bir aday yapıyor. Gelecekte kitlesel fonlamayla önceliği kritik olan insani yardım faaliyetlerine destek hız kazanabilir.
Türkiye’de Kitlesel Fonlama İmkanları
Dünya’da genelde kar amacı gütmeyen veya start-uplar için kullanılan kitlesel fonlama, Türkiye’de var olan imece kültürünün modern bir sisteme oturtulması olarak düşünülebilir. Bir çok kitlesel fonlama şirketi, Türkiye’de hizmet vermeye başladı.
Bunların başında Fongogo geliyor. 2013’de İstanbul’da kurulan şirket, kırsalda yaşayan çocukları sanat ve sinemayla tanıştıran sineMASAL projesi, sosyal ve ekolojik olarak sorumlu ürün satışı yapılan Good4Trust web sitesi ve Türkiye’nin ilk yeşil iş dergisi olan EkoIQ gibi projelere finansman sağlamış. Kurucu ortağı Louise Westelind, kitlesel fonlama konusunda yapılacak yasal düzenlemelerin yapılmasıyla sektörün daha da büyüyeceğini belirtiyor.
Başka bir örnek ise yenilikçi teknoloji projelerine öncelik veren Arıkovanı. Arıkovanı, projelerin toplumdan geri bildirim almasını da sağlayarak projelerin gelişmesine ve hedef kitlenin ihtiyaçlarına daha iyi hizmet edebilmesini sağlıyor. Katkı payı,komisyon veya hizmet ücreti almayarak öne çıkan Arıkovanı, kitlesel fonlama kültürünün gelişmesini amaçlayan bir sosyal girişim olarak konumlanıyor.
Yaratıcı projelerin fonlandığı FonlaBeni ise, ‘Shakespeare Kuralı’ ile işliyor; projeler ya tamamen fonlanıyor ya da hiç bir fon almıyorlar. Daha düşük miktarlı fonlama projelerine de açık olan FonlaBeni, sanatçılar, film yapımcıları, müzisyenler, yazarlar, küratörler, çizerler, performans sanatçıları gibi yaratıcı projelerle uğraşan kişilere ulaşmak istedikleri fonlara erişmelerini sağlıyor.
Kitlesel Fonlama dosyamız yarın ‘Dünya’da Kitlesel Fonlama’ ve ‘Kitlesel Fonlama Sayesinde Hayata Geçirilmiş Projeler’ başlığıyla devam edecek.