Atatürk Üniversitesi ile FMV Işık Üniversitesi’nin işbirliğiyle yürütülen proje kapsamında, yüzde 100 yerli tasarıma sahip DAG (Doğu Anadolu Gözlemevi) teleskobunun üretimine yurtdışında başlandı. HUBBLE Uzay Teleskobu‘ndan yaklaşık 7 kat daha yüksek çözünürlüğe sahip yerli tasarım teleskobun, 2019 yılının sonlarına doğru hayata geçmesi öngörülüyor.
Atatürk Üniversitesi ile FMV Işık Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, milli ve yerli tasarıma sahip teleskop projesinin startını verdi.
FMV Işık Üniversitesi ‘nden yapılan açıklamaya göre; Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) Projesi ile 4 metre çaplı, hem görsel hem de kırmızı ötesi bölgede gözlem yapabilme kabiliyetine sahip DAG teleskobu ve kubbesinin geliştirilmesi projesinde imzalar atıldı.
Avrupa’daki en yüksek çözünürlüklü astronomik gözlem cihazı olacak
Atatürk Üniversitesi’nden Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak ve FMV Işık Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Onur Keskin’in yer aldığı proje sayesinde, HUBBLE Uzay Teleskobu‘ndan yaklaşık 7 kat daha yüksek çözünürlüğe sahip yerli tasarım teleskobun üretimine yurtdışında başlandı.
Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen, Erzurum Atatürk Üniversitesi koordinatörlüğünde ve sahipliğinde, FMV Işık Üniversitesi’nin de üreteceği “Adaptif Optik Sistemi “ile hayata geçirilecek DAG teleskobu tamamlandığında, Avrupa’daki en yüksek çözünürlüklü astronomik gözlem cihazı olacak.
Toplam maliyeti optik aygıtlarıyla birlikte yaklaşık 150 milyon TL tutacak teleskop, kubbe, bina ve optik aygıtlar sayesinde uzay; hem görsel hem de kırmızı ötesi bölgede gözlenebilecek. DAG teleskobu, 2019’dan itibaren Atatürk Üniversitesi bünyesinde, Erzurum’daki 3170 metre rakımlı Konaklı- Karakaya Tepesi’ne yerleştirilerek gözlem yapmaya başlayacak.
FMV Işık Üniversitesi, 4 metre sınıfı kırmızı ötesi gözlem yapacak DAG teleskobunun Adaptif Optik (AO) ve Derotator sistemlerini üretecek.
FMV Işık Üniversitesi ve İsviçre’den HEIG-VD ortaklığında optik ve mekanik tasarımı yüzde 100 milli imkanlarla tasarlanan DAG teleskobunun, daha tasarım aşamasında AOS sistemleri barındıracak şekilde tasarlanmasıyla dünyada bir ilke imza atılmış olundu.
“200 astronom ve astrofizikçi, DAG teleskobu ile çalışma fırsatı bulacak”
Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak ; 2019 yılı sonunda hayata geçirilmesi öngörülen proje sayesinde ülke genelindeki yaklaşık 200 astronom ve astrofizikçinin, DAG teleskobu ile çalışma fırsatı bulacağını belirtti.
Temel bilimler alanında yapılmış en büyük yatırım ve projelerden birisinin DAG ve teleskobu olacağını söyleyen Yeşilyaprak, “Projenin hayata geçmesi, Türkiye’nin bu alandaki teknolojik bağımsızlığı anlamına da geliyor. Teleskop için Erzurum’un seçilme nedeni ise atmosferik ve coğrafik özellikler. Erzurum, uzay gözlem çalışmaları için en uygun bölgelerden birisi. Gözlem için en önemli kriterlerden olan açık gün sayısı, Erzurum’da yaklaşık 250 gün civarında ve düşük nem oranı ile yüksek rakım da özellikle kırmızı ötesi bölgedeki gözlem için önemli faktörlerden. DAG teleskobu, optik özellikleri nedeniyle ışık toplama gücü açısından en küçük ayrıntıları bile ayırt edebilecek kapasiteye sahip olacak” ifadelerini kullandı.