Hindistanlı bir bilim adamı olan fizik profesörü sürgünden döndüğü ülkesinde , bir anda sonu gelmeyen haraç ve rüşvet ağının içinde kendisi bulur. Bu sorunu kendince akıllı bir yöntemle çözmeye çalışan profesörün bulduğu yol ise gerçekten dahiyane. Hint rupisi ile birerbir kopya olan banknotları kullanarak sahte bir para birimi yaratan profesör , banknotların üzerine farklı olarak ufak bir notta eklemiştir; “ Yolsuzluk her yerde bitirilmeli, Kendi adıma söz veriyorum rüşvet denen şeyi ne alacağım ne de vereceğim.”
Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan “5. Pillar” başkanı Vijay Anand, bu düşüncenin daha büyük çapta işe yarayabileceğini düşündü ve çalışmalarına başladı. İlk olarak bu sivil tolum kuruluşu 25,000 adet “zero-rupee” adındaki sahte banknotlardan bastırdı ve Tamil Nadu eyaletinde bulunan öğrencilere dağıtımı sağlandı.
Bu hareketle yüksek ölçüde farkındalık , medyanın konuya dikkatinin çekilmesi, destek kazanılması ve otoriteler üzerinden sivil bir baskı oluşturulması amaçlanmıştır.
Yolsuzluğa karşı yapılan çalışmalarda karşılaşılan en büyük engellerden biri ise adeta bir müessese ve yapı haline gelen rüşvet ve yolsuzluk uygulamalarının günlük hayatta her noktada karşımıza çıkması. Toplumda bireylerde bu uygulamaları hayatlarının bir gerçeği olarak kabullenerek, kalıcı birer unsur olarak değerlendirmekten başka bir refleks geliştriemiyorlar.
“Zero-rupee” hikayesi, “Changing Norms is Key to Fighting Everday Corruption” dergisinde 18 umut vaat eden uygulamadan biri olarak yayınlandı.
Her gün yolsuzlukla savaşmak imkansız görülebilir. Fakat bu tür çalışmalar her zaman toplumda bir karşılık bularak büyük kesimleri bir araya getirmesiyle vatandaşların yolsuzluğa karşı birlik içinde duruş sergilemelerini sağlayabilmekte.
“Zero-rupee” kampanyası Hindistan’da bir nevi iş yapma yöntemine dönüştü.
Hindistan’da ehliyet, Seçmen kimliği, doğum belgesi gibi temel hizmetlerin alımı he zaman uzun vakitler almakta ve gizli bedeller karşılığında görevliler tarafından hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmekte. Uluslararası Şeffaflık raporuna göre her yıl 4 milyon yoksul Hintli aile temel hizmetlere ulaşım için görevlilere rüşvet vermek zorunda bırakılıyor.