Kadınların güçlü birer birey olması, toplumu, aile yapısını, ekonomik ve sosyal hayatı önemli derecede etkiler.
Afrika Birliği tarafından yapılan son araştırmalarda, okula başlayan kız çocuklarının %75’inden sadece %8’inin okulu bitirebildiği görülüyor. Diğer bölgelerde ise durum pek farklı değil. Sahra’da okula başlayan 10 çocuktan sadece 7’si ilk okulu bitirme fırsatı bulabiliyor. Lise çağındaki kız çocuklarının ise sadece 4’te 1’i orta okula kaydoluyor.
Afrika Birliği’nin 2017 yılının teması “Değişim için cesur ol”, bu tema ile gençlere yapılan yatırımlarından artırılması bekleniyor. Eğer Afrika liderleri toplumun genelinde cesur bir duruş sergilemek istiyorsa, bu kadınların ve kız çocuklarının nitelikli eğitime eriştirilmesiyle sağlanacak. Maalesef kadınların çoğunluğu hala kişisel, sosyal ve ekonomik düzeyde yeterlilik sağlayabilecek okur yazarlık seviyesine sahip değil.
Nakit para transferi veya burs olanakları sunmak elbette kız çocuklarının eğitiminin sağlanması için faydalı ama yeterli değil. Kadınların eğitim seviyesinin artması için sadece temel okuma yazma eğitimlerinin değil aynı zamanda kişisel, sosyal ve ekonomik alanda yetkinliklerin de sağlanacağı eğitimlerin verilmesi gerekiyor. İşte bu alanda bazı umut vaat eden yaklaşımlar da bulunuyor;
Roam to Read
Çok boyutlu eğitime bir örnek teşkil eden “Room to Read” eğitim programı şu an dünya üzerinde 9 ülkede uygulanıyor. Bu program, gelişmekte olan ülkelerde eğitimde okur yazarlık ve cinsiyet eşitliğine odaklanarak milyonlarca çocuğun hayatlarını değiştirmeye çalışan bir içerikten oluşuyor. Room to Read, yerel topluluklarla, ortak kuruluşlarla ve hükümetlerle işbirliği içinde çalışarak, ilkokul çocukları arasında okuma yazma becerileri ve okuma alışkanlığının geliştirilmesini amaçlıyor. Ayrıca, kız çocuklarının okulda ve sonrasında kişisel yaşamlarında başarılı olmaları için ilgili yaşam becerileri ile orta öğrenimini tamamlamalarına imkan veriyor. FAWE, CAMFED ve Care, gibi organizasyonlar da eğitim için çok boyutlu bu yaklaşıma destek sağlıyor.
Çok boyutlu yatırımların geniş kapsamlı bir etkiye sahip olması için hem örgün hem de yaygın eğitim fırsatlarıyla kız çocuklarına yatırım yapılması gerekiyor. Bu çok boyutlu müdahalelerin başarılı olabilmesi için eğitim, sağlık, emek ve ergen gelişimi gibi sektörler arası işbirliği şart.
Graça Machel Trust, Tanzanya’da kız çocuklarına yönelik eğitim için çok boyutlu yaklaşımlar sunan vakıf, çocuk haklarının korunması için Afrika kıtasında çalışan ve Afrika’nın ekonomik, sosyal ve siyasi gelişimine yaptıkları katkıları harekete geçirerek ve güçlendirerek bir katalizör görevi görüyor. Vakıf, Tanzanya’nın Mara bölgesi hükümeti ile önümüzdeki iki yıl içinde 7-17 yaş arasındaki 20 000 okul dışı çocuğu tespit edecek ve bu çocukları okula kaydetmek ve şiddetten korumak için bir ortaklık kuracak.
Mara bölgesi, cinsiyete dayalı şiddet ve çocuk evliliğinin yüksek olduğu çeşitli bölgelerden biri olduğu için burası öncelikli bölge olarak tanımlandı. Vakfın kurucusu Graça Machel, kiliseleri, hükümet yetkililerini, toplum liderlerini ve sivil toplum örgütlerini, özellikle de zararlı geleneksel uygulamalardan etkilenen kız çocuk hakları için savaşmak üzere bir araya getirmeye teşvik etti.
UNICEF tarafından 2015 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, Mara’da yaklaşık 60 bin çocuğun okula gitmediği ortaya çıktı. Graça Machel ve Mara’nın bölgesel yönetimi eğitim alanında 2 milyon dolar katkı yapan Katar ülkesin yardımı ile Mara İttifakı projesini desteklemek üzere bir araya gelecek. Bu yardımla milyonlarca okula gidemeyen çocuğun birçok ülkede ilköğretime erişmesini sağlamayı amaçlıyor. Bu sayede 20.000 çocuk ve ailesi hakkında ayrıntılı bilgi toplanabilecek ve çocukların okula gitmesini engelleyen nedenler ile mücadele etmek için doğru destek sağlanabilecek.
Projenin ilk altı ayında, Mara bölgesinin dokuz yerel yönetim makamının 5’inde okula gidemeyen çocukların 12.159’unun profilleri oluşturulması hedefleniyor. Ayrıca okul ortamını iyileştirmek için de okullarda bulunan engeller tespit edilecek. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin ve devlet görevlilerinin kapasitesi kaliteli ilköğretim sağlamak üzere inşa edilecek. Proje süresince 20.000 çocuğu ve aileyi desteklemek için hükümet, kamu sektörü, sivil toplum örgütleri ve topluluk temelli örgütler arasındaki ittifak güçlendirilecek. Tüm bu farklı destek ortakları hakkında ayrıntılı bilgi, güçlü bir yönlendirme sistemi geliştirmek, hizmet boşluklarını tespit etmek ve kapatmak için gereklidir.
Proje, Tanzanya’da Complementary Basic Education (Tamamlayıcı Temel Eğitim) olarak adlandırılan umut verici bir yaygın eğitim sisteminin canlanmasını önermektedir. Sistem, yalnızca temel eğitim yetkinlikleri değil aynı zamanda kişisel, sosyal ve ekonomik yeterlilikleri olan çocuklar için de çok boyutlu bir eğitim sunmaktadır.
Eğitim sistemlerine yapılan yatırımın eksikliği Afrika’daki eğitim seviyesinin artışını engellemektedir. Uluslararası eğitim fırsatı finansmanıyla ilgili Uluslararası Komisyon, küresel eğitim finansmanını sürdürülebilir bir temel oluşturmak üzere 2015-2030 yılları arasında yılda 39 milyar dolarlık küresel eğitim için finansal açığı ortaya koymaktadır. 2015 yılında eski Tanzanya Cumhurbaşkanı Jakaya Kikwete tarafından Uganda’da başlatılan Öncü Afrika Girişimi, Afrika ülkelerini eğitim yatırımına teşvik ederek fon açığını ele almaya çalışıyor.
Addis Ababa’daki Yüksek Düzeyli Diyalog adı verilen son Afrika Birliği toplantısında Machel, Afrikalı liderleri, 2030 kalkınma gündemini ve Gündem 2063’e giren girişimler başladığında, artan yatırımları yeniden taahhüt etmeye çağırdı. Uluslararası kalkınma ortaklarına bunun kabul edilmesi için çağrıda bulundu ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve küresel bağıntı karşısında şimdi herkese daha fazla ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Eğitim alanında veri eksikliği bulunması da endişe yaratan bir başka unsur. Kadınların ve kız çocuklarının nerede olduklarını, kaçının yardıma ihtiyacı olduğunu bilmiyorsak bu konuda planlama yapılamaz üstelik cinsiyet eşitsizliğinin hem kızların hem de erkek çocukların yeteneklerini tam olarak geliştirme potansiyelini sınırladığı konusunda da büyük tartışmalar sürüyor.
Güçlü bireyler yetiştirmek için öncelikle kadın ve erkek bireyler arasında temel eşitliklerin sağlanması gerekiyor. Bu sayede hem kişisel hem de toplumsal olarak daha güçlü ve kendini geliştirebilen bireyler oluşturulur. Özellikle kadınların ve kız çocuklarının eğitimi için yoksulluk ve sosyal dışlanmanın ortadan kaldırılarak güçlü kadın bireylerin oluşturulması gerekiyor.