Uluslararası finansal kalkınma yapısal olarak gün geçtikçe değişiyor. Sadece yeni destekçiler ve fonlar ile değil, uygulamalar da bu süreç içerisinde yeni metotlar ile geliştiriliyor. Bütün bunların yanında Çin, dünya genelinde en önemli destekleyicilerden biri olarak bu değişimlerin liderliğini üstlenmiş durumda bulunuyor.
Geçtiğimiz iki yıl içerisinde, Asya’nın büyük ekonomik altyapısı bölgede ekonomi ve gelişme enstitüleri kurulmasını sağladı. Bu tesisler içerisinde en önemli çalışmalar arasında Çin desteğiyle Asya Altyapı Yatırım Bankası ve BRICS desteğiyle de Yeni Kalkınma Bankası Şangay merkezli olarak kuruldu. Ek olarak “One Belt, One Road” inisiyatifi de bölge ülkeleri için ekonomik kalkınma noktasında oldukça önemli bir noktada duruyor.
Fakat Çin tarafından geliştirilen ve uygulanan bu destekler her koşulda fazlasıyla dikkat çekici olmasının yanında eleştiriye de maruz kalıyordu. Uzmanlar geçtiğimiz yıllarda, Çin’in yeni ortaya çıkan kalkınma desteği hevesini farklı şekillerde yorumlayarak, Çin’i yardımlar nedeniyle dolandırıcılık yapmakla suçladılar. Çin otoriteleri ise Doğu Asya milletlerinin Afrika’ya yaptığı yardımın yanlış anlaşıldığını ve sansasyonel amaçlarla yapılabileceği düşünüyordu.
Çin’in Afrika’ya yaptığı yardımların uzmanlar tarafından olumsuz eleştirilere maruz kalmasının sebebi gerçekte ne idi? Ayrıca bu konudaki gerçekleri spekülasyonlardan nasıl ayırt edebiliriz?
AidData bünyesindeki araştırmacılar, Ekim ayında bu konuyla ilgili “Apples and Dragon Fruits” adında bir rapor yayınladılar. Rapor’da Çin’in iftiraya uğramış Afrika’daki kalkınma portfolyosuna ışık tutan bir içerik bulmak da mümkün.
AidData direktörlerinden Brad Parks, raporda yer alan içeriklerden birini şu şekilde açıklıyor; “Baktığınızda Çin’in Afrika kıtasına yaptığı yardımlar bugün Amerika Birleşik Devletler’in yaptığından daha büyük. Dolayısıyla, Çin’in son 10 yıl içerisinde Afrika’daki varlığı bazı kesimlerce istenmeyen bir durum oluşturmaktadır.”
Parks, Devex’e yaptığı açıklamada “Resmi bir kalkınma desteğini neyin oluşturabileceğini anlamak ve Çin’in katılım göstermemesinden dolayı bazı noktalarda karışıklığa yol açan küresel kalkınma finansı için uluslararası kalkınma raporlama sistemini net bir şekilde analiz etmemiz ve anlamamız gerekiyor” dedi.
Aynı zamanda raporda, Çin’in Afrika kıtasına sağladığı desteklerin Tayvan’ı bir ülke olarak tanımayan ve aynı şekilde Birleşmiş Milletler’deki oylamalarda Çin ile birlikte hareket eden ülkelere özel bir yardım akışı olduğu da görülmektedir.
Bir başka iddia da yardımların yapıldığı ülkelerin otoriter, yozlaşmış ve özellikle doğal kaynaklar bakımından zengin ülkeler olduğu yönündedir.
Son olarak, Çin’in geliştirmekte olduğu yardımlara gelen olumsuz eleştirilerin asıl sebebinin Çin’in kalkınma sahnesinde büyük bir rol almaya başlamış olduğunu söyleyebiliriz.
*Yazı, Devex web sitesinden alınarak Türkçeleştirilmiştir: https://www.devex.com/news/casting-light-on-the-misconceptions-of-china-s-growing-aid-to-africa-87177