Sanayiciler tarafından şekillendirilmiş fakat teknologlar tarafından günden güne dönüştürülmekte olan bir dünyada yaşıyoruz. Yenilikler daha hızlı ve daha verimli hale geliyor, teknoloji giderek daha fazla birbirine bağlanıyor, dijital ve fiziksel alanların birleştiği görülmeye başlıyor. İşte dördüncü sanayi devrimi tam olarak bu.
Dördüncü sanayi devriminin başlangıcı, geçmişin hatalarının tekrar edilip edilmeyeceğini sormak için iyi bir zaman. Bu pragmatik bir soru. Yapay zeka, sentetik biyoloji ve şeylerin internetinde olduğu gibi yenilikler hayatın birçok alanını yeniden tasarlayacak. Öte yandan bu gelişmeler doğal dünyaya insanların yaklaşımını değiştirme gibi bir mesele de yaratabilir.
İlk üç sanayi devrimi, mevcut çevre sorunlarının çoğuna neden oldu. Dünya nüfusunun % 92’si, iklim değişikliği, balıkçılık stoklarının tükenmesi, nehirlerde ve topraklardaki toksinler, karada ve okyanusta aşınmalar ve ormansızlaşma, emniyetli düzeylerde hava kirliliği, gibi sorunlarla baş başa kaldı. Dördüncü endüstriyel devrim, çevre sorunlarını düzeltmeye yardım etmek ve paylaşılan küresel ortamın nasıl yönetileceğini yeniden tasarlamak için eşsiz bir fırsat sunuyor.
Dünya için yenilik nedir?
PwC’nin 2017 yılının başında yayınladığı raporda, Dünya’daki zorlukları çözebilecek olan ilk 10 teknolojinin bir listesi belirlendi.
Bu teknolojilerin çevre sorunlarımızı çözmeye nasıl yardımcı olabileceğinin somut örnekleri zaten ortaya çıkıyor. Energy-Blockchain Labs ve IBM, Çin pazarında kullanılan karbon kredileri gibi yeşil varlıkları yöneten bir blokçu tabanlı platform oluşturdu. Diğerleri, bir günlük blok zincir teknolojisinin, düşük karbon ayak izlerine sahip bireylerin kirlilik haklarını daha yüksek kirleticilere satmalarını sağlayan küresel bir karbon piyasasını sağlayabileceğini öne sürdü.
Dronelar, yerel ortamdaki değişikliklerin izlenmesine, kaçak avcıların izlenmesine, tarım tekniklerinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerjinin bakımının desteklemesine ve doğal afetlerden kurtarma çabalarına yardımcı olmak için kullanılıyor. Dronelar giderek artan bir şekilde büyük veri ve otomatik yönetim sistemlerine (sulamadan binalara ve enerji üretimine) bağlandığından potansiyel çevresel faydalarının daha da büyüyeceği öngörülüyor.
İleri uydu teknolojisi de dünya gözlem ve çevre yönetiminin yüzünü değiştiriyor. Son üç ayda Google Earth’ün yanı sıra NASA – GOES 16 uydusu da ilk imajını yeryüzüne gönderdi ve yeni kurulan Planet Labs ile (yakın zamanda Google’ın uydu görüntüleme birimini satın aldı), birlikte 88 nano uyduyu başlattı. Yaklaşık 5 metre uzunluğundaki çözünürlüklerde her gün tam bir dünya görüntüsünü sunuyor. Bu esnada, Digital Globe’un en yeni uydu görüntüsü her 4-5 günde bir 30 cm çözünürlükte görüntü sağlayabiliyor.
Görüntülerin çözünürlüğü ve frekansı arttıkça ve yeni sistemler, uzaktan algılama ve büyük veri ile bağlantılı olarak, arazi kullanımı değişikliği, yeraltı suyu kullanılabilirliği ve vahşi yaşam hareketlerinden trafik sistemi verimliliğine kadar her şeyi daha iyi izleyebiliyor. Global Fishing Watch ve Global Forest Watch gibi uygulamalar ve platformlar, akıllı telefonları olan herkesin global çevre yönetim sisteminin bir parçası olmasını sağlıyor.
Ne ters gidebilir ki?
Fırsatlar heyecan verici ancak yanlış yönetimden kaynaklanan riskler de önemli. En büyük sorulardan biri kimin veriyi sahiplenip yöneteceği. Çevre verileri, hiç kimseye ait olmaksızın herkesin kullanabileceği şekilde demokratikleşebilir mi? Bunu mümkün kılacak uygun finansman ve işletme modelleri var mı? Öncelikle çevresel verileri neyin oluşturduğunun tespiti gerekir mi? Bunlar karmaşık sorular.
İkinci bir risk, yeni teknolojilerin çevredeki hasarı düzeltmek için değil de hızlandırmak için kullanılması. Akıllı sensörler, geliştirilmiş uydu görüntüleri, büyük veri analizi ve drone gemileri, örneğin bir hırsızlığı veya yasadışı balıkçılık hızını ve ölçeğini hızlandırmak için kullanılabilir.
Son olarak, Silikon Vadisi gibi teknoloji geliştirme merkezleri, teknoloji AR-GE’nin temel itici güçlerinin piyasalara veya teknolojiye dönüştüğü izole baloncuklar olma riski taşıyorlar. Başka bir deyişle, geliştiriciler çekim yapmaya çalışıyor ya da mümkün olanın sınırlarını zorlamak istiyorlar çünkü yapabiliyorlar. Daha önceki sanayi devrimlerinde olduğu gibi, finansman modelleri genellikle bu sürücüleri güçlendirir ve kamuya açık teknolojilerin geliştirilmesi için az yer bırakır. İronik bir şekilde, internetin kendisi, tamamen yeni iş modellerini, hizmetleri ve endüstrileri ve verimliliği artıran, gerçek bir “oyun değiştirici” olan nihai halka açık iyi bir teknolojiydi.
Çevre için yeni bir işletim sistemi
Bu riskleri yönetmek ve dördüncü endüstriyel devrimin çevrenin iyiliği için yeniliklerini başarılı bir şekilde kullanabilmek için yeni, kapsayıcı ve daha kasıtlı bir yaklaşıma ihtiyaç var.
Çevre uzmanları sorunları anlıyor. Teknoloji geliştiricileri, teknolojik açıdan mümkün olanın ne olduğunu çok iyi kavrıyorlar. Fon sağlayanlar, hükümetler ve sivil toplum, bu tür yeniliklerin başarılı veya başarısız olduğunu görebilen ‘olanak sağlayan ortamı’ tanımlarlar.
Stanford Woods Çevre Enstitüsü, PwC ve Mava Vakfı ile işbirliği içine giren Dünya Ekonomik Forumu, bu alandaki olası boşluğu doldurmak için yeni bir girişim başlattı. Dördüncü endüstriyel devrim yeniliklerini dünyadaki en büyük çevre sorunlarıyla eşleştiren bir dizi görüş raporu üreten ve Forum için yeni bir merkezi sunan bir dizi diyalog başlatıldı.
Dünya Ekonomik Forumu hali hazırda inisiyatifin bir parçası olarak, bu görüşmelerin yeniliklerini ölçeklendirmeye yardımcı olan ve dördüncü sanayi devriminin sadece robotlar için değil gezegen ve halkın iyiliği için çalışmasını sağlayan somut ve kapsamlı işbirliklerine dönüştürülebileceği bir hızlandırıcı platform oluşturmaya başladı bile.