TÜSEV tarafından, Sivil Toplum İzleme Raporu 2013-2014 kamuoyu ile paylaşıldı.
Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı’nın (TÜSEV) 2011 yılından beri yürütmekte olduğu Sivil Toplum İzleme Projesi’nin 2013-2014 yıllarına ait raporu geçtiğimiz gün kamuoyu ile paylaşıldı.
Hollanda Kraliyeti Başkonsolosluğu Matra (Dönüşüm) Fonu’nun destek olduğu söz konusu projede; Türkiye’deki sivil toplum durumu inceleniyor, bu alanın ihtiyaçlarını ortaya koymak amacıyla araştırmalar yapılıyor ve mevcut sorunlara yönelik çözümler üretiliyor. Bu bağlamda, pek çok aktörün görüşleri yansıtılmaya, geniş kapsamlı bir rapor oluşturulmaya çalışılıyor.
Projenin 2013-2014 yılları raporuna göre; 2004 yılından bu yana birtakım yasal çerçeveler dolayısıyla daralan sivil alanın, 2013-2014 yıllarında daralmaya devam ettiği açıklanıyor. Bu sınırlı çerçevenin, sivil toplumun ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olduğu belirtiliyor.
Öne çıkan sonuçlar ise şu şekilde: 2014 yılında Türkiye’de 104.066 dernek ve 4.893 yeni vakıf faaliyet gösterdi. Geçen on yıla kıyasla, %100’lük bir üyelik/kayıt artışı görüldü. Türkiye nüfusunun %13’ü dernek üyesi, bu üyelerin yalnızca %4.8’i kadın ve bunların %70’i 30-50 yaş aralığında bulunuyor. Derneklerin %1.5’i ve yeni vakıfların %0.5’i insan hakları ve savunuculuk alanlarına yönelik faaliyetler yürütüyor. 2013 yılında vakıf ve derneklere toplam 7.101.466.702 TL bağış yapıldı; bağışlar dernek gelirlerinin %41.5’ini, vakıf gelirlerinin %30.2’sini oluşturuyor. 2014 yılı Dünya Bağışçılık Endeksi’ne göre Türkiye 135 ülke arasından 128’inci sırada yer alıyor. İzin almadan yardım toplayabilen sivil toplum kuruluşu sayısı ise sadece 20’dir.
Freedom House verilerine göre Türkiye internet özgürlüğü bakımından “kısmen özgür” statüsünde yer alıyor. Türkiye’de kamu-STK ilişkilerini geliştirecek ve denetleyecek hiçbir kamu kurumu bulunmuyor; yalnızca Avrupa Birliği (AB) Bakanlığı ve Spor Bakanlığı’nda bu konuya ilişkin birimler mevcut. STK’ların kamu kurumlarıyla ilişkilerinin düzensiz ve süreklilikten uzak olduğu, karar alma süreçlerinde ise doğal ve eşit ortaklar olarak kabul görmedikleri ortaya çıkıyor.
Ayrıca, 2014 yılında Türkiye’de faaliyetine izin verilen yabancı kuruluş sayısının 113’e ulaştığı görülüyor. Vakıf ve derneklerin 2013 yılında yurtdışından aldıkları yardımlar toplamı ise 248.845.548 TL. Aynı yıl içerisinde vakıf ve derneklerde ücretli çalışan toplam sayısı 50.978. Türkiye’de STK’ların kurumsal altyapılarını ve faaliyetlerini destekleyecek ve sürekliliği bulunan bir kamu fonu bulunmaması, bu fonlara yönelik bütünlükçü bir yasa, sözleşme veya strateji bulunmaması sorunları, sivil toplum açısından büyük önem teşkil ediyor.